มาลัย

พุดร้อยมาลัย, ดอกพุดร้อยมาลัย, ดอกพุดตูม

พุดร้อยมาลัย หรือ ดอกพุดร้อยมาลัย ดอกพุดไม่มีกลิ่น ดอกตูมไม่ยอมบาน จึงเหมาะสำหรับนำดอกตูมไปร้อยพวงมาลัย ปลูกเลี้ยงง่าย ออกดอกง่าย ออกดอกดกเป็นช่อ และออกดอกได้ตลอดทั้งปี

พุดร้อยมาลัย, ดอกพุดร้อยมาลัย, ดอกพุดตูม

ผมเคยได้รับคำถามนี้มาหลายครั้ง ว่า…
“ดอกพุดร้อยมาลัย” กับ ดอกพุดกังหัน(ดอกพุดจักร) คือสายพันธุ์เดียวกันใช่หรือไม่?
แสดงว่ายังมีเพื่อนๆ บางคนที่ยังคงสับสนระหว่างดอกพุดทั้งสองสายพันธุ์นี้ บ้างก็เข้าใจว่าเป็นสายพันธุ์เดียวกัน และเรียกชื่อสลับกันไปมา หรือเหมารวมเรียกเป็นชื่อเดียวกันไปทั้งหมดว่า “พุดร้อยมาลัย”

สำหรับความคิดเห็นส่วนตัว ผมว่า พุดร้อยมาลัย กับ พุดกังหัน(พุดจักร) ไม่ใช่สายพันธุ์เดียวกัน คืออาจจะเป็นชนิดเดียวกัน แต่จะมีลักษณะปลีกย่อยที่แตกต่างกันออกไป(variety) จึงทำให้รูปร่างลักษณะของ “ดอก” ไม่เหมือนกัน เท่านั้นเอง

ดอกพุดร้อยมาลัย ดอกตูมไม่ยอมบาน

ดอกพุดร้อยมาลัย เมื่อดอกตูมมีลักษณะเป็นตุ้มกลมปลายแหลม ดอกไม่มีกลิ่นหอม และ “ดอกไม่บาน” แม้ดอกจะร่วงโรยหล่นลงพื้นแล้ว ดอกก็ยังตูมอยู่แบบนั้น

หากเก็บดอกตูมของดอกพุดร้อยมาลัยที่ร่วงโรยหล่นลงพื้นแล้ว มาแกะคลี่ออกดู ก็จะพบว่า กลีบดอกมีรูปร่างลักษณะคล้ายกับดอกพุดกังหัน(ดอกพุดจักร)มาก เพียงแต่ ดอกตูมของดอกพุดร้อยมาลัย ไม่ยอมบาน เท่านั้นเอง ซึ่งแตกต่างกับดอกพุดกังหัน(ดอกพุดจักร) ที่เมื่อดอกตูมเต็มที่แล้ว ดอกจะบานอยู่ได้ 1-2 วันจึงร่วงโรย

ความแตกต่างกันของดอกพุดร้อยมาลัยที่ดอกตูมไม่ยอมบานนี้ อาจจะเกิดการกลายพันธุ์ขึ้นเองตามธรรมชาติ หรืออาจจะเกิดจากการพัฒนาสายพันธุ์โดยฝีมือมนุษย์ก็เป็นไปได้เช่นกัน เพราะกลายเป็นจุดเด่นและข้อดีของดอกพุดร้อยมาลัย สำหรับการเก็บดอกตูมๆ นำไปร้อยเป็นพวงมาลัย จนมีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า “พุดตูม” หรือ ดอกพุดตูม ครับ

พวงมาลัยดอกพุด (ภาพจาก weddingsquare.com)

และเพื่อความมั่นใจว่าผมไม่ได้เข้าใจผิดหรือคิดไปเองคนเดียว ผมจึงนำดอกพุดทั้งสองไปสอบถามข้อมูล กับคุณป้าแม่ค้าร้อยมาลัยดอกพุดท่านหนึ่ง ซึ่งก็ทำให้ผมได้รับคำยืนยันว่า…

“ดอกพุดร้อยมาลัย กับ ดอกพุดกังหัน(ดอกพุดจักร)เป็นคนละสายพันธุ์กัน ไม่เหมือนกัน
ดอกพุดร้อยมาลัย ดอกตูมไม่บาน จะได้รับความนิยมมากกว่าดอกตูมของดอกพุดกังหัน(พุดจักร)
เพราะดอกตูมของพุดกังหัน(พุดจักร) มักจะมีขนาดเล็กกว่า หรือมีขนาดดอกตูมไม่ค่อยเท่ากัน
หากเก็บดอกตูมไม่ทันเวลา ดอกก็จะบานซะก่อน ทำให้การเก็บดอกตูม และการคัดเลือกขนาด ของดอกตูม จึงยุ่งยากมากกว่าดอกตูมของพุดร้อยมาลัย”

การเก็บดอกพุดตูม มาร้อยพวงมาลัย (ภาพจาก: rakbankerd.com)

ข้อดีของดอกพุดร้อยมาลัย คือดอกตูมของดอกพุดร้อยมาลัย เมื่อดอกตูมเต็มที่มักจะมีขนาดเท่าๆ กัน จึงเลือกเก็บดอกตูมได้ง่าย ดอกตูมจะไม่บาน มีก้านดอกที่ยาวใกล้เคียงกัน จึงทำให้การจัดเรียงดอกพุดในการร้อยมาลัย สามารถทำได้ง่ายยิ่งขึ้น และดูเรียงเป็นระเบียบเรียบร้อยสวยงาม แต่มีข้อเสียคือ ดอกพุดร้อยมาลัยจะมีน้ำยางสีขาว(เพราะเป็นดอกพุดที่อยู่ในวงศ์ Apocynaceae) จึงต้องนำดอกพุดมาคลุกกับแป้งก่อน หรือต้องคอยใช้แป้งโรยบ่อยๆ เวลาที่กำลังทำการร้อยพวงมาลัย

การปลูกพุดร้อยมาลัย

พุดร้อยมาลัย เป็นไม้พุ่มที่ปลูกเลี้ยงง่าย ออกดอกง่าย ออกดอกดกและออกดอกได้ตลอดทั้งปี ไม่ต้องดูแลมาก ปรับตัวได้เก่ง โตเร็ว ชอบดินร่วนโปร่งระบายน้ำได้ดี ชอบน้ำ แต่ไม่ชอบดินเหนียวน้ำแฉะขัง(ระวังรากเน่า) ชอบปุ๋ย ชอบแดด ปลูกได้ทั้งในบริเวณที่ได้รับแสงแดดรำไร แสงแดดครึ่งวัน หรือแสงแดดเต็มที่ตลอดวัน ขยายพันธุ์ได้ง่ายด้วยวิธีการตอนกิ่งหรือการปักชำกิ่ง จึงหาซื้อได้ง่ายตามร้านขายต้นไม้ทั่วไป และราคาไม่แพงครับ

ต่อจากนี้ไป หากใครพูดถึง “พุดร้อยมาลัย” ผมจะได้ไม่ต้องคอยถามกลับไปทุกครั้งว่า “ดอกบานไหม?”
ก็ในเมื่อมีจุดแตกต่างกันอย่างชัดเจนขนาดนี้ แล้วจะให้เรียกว่าเป็น ดอกพุดร้อยมาลัย ดอกตูมหรือดอกบาน ให้สับสนกันต่อไปอีกทำไม?
จริงไหมครับ! 

ขอบคุณ